Bilgi Deneyim
Yukarıda anlattığım yapı bütün canlılarda, canlılığın bir ön koşulu olarak değişik düzeylerde olmak zorundadır. Bunu evinizdeki sizi fark eden küçük bir örümceği gözlemleyerek de anlayabilirsiniz.
Bunların dışında pek bilinmeyen bir de varoluş duyumuz vardır. Bu biraz dron çekimi ile bir görüntüyü algılama gibi bilinç ile uzay boşlukta fiziksel ve ruhsal varlığımızı algılamak ile ilgilidir.
İyi bir eğitim anne ile başlar. Uzun süre beynimizin ve bedenimizin olgunlaşması için onun korumasına ve beslemesine ihtiyaç duyarız. Hayata iyi bir başlangıç eğitimli bir anne ile başlar. İyi bir anne duygusal kontrolü olan ve istikrarlı bir duygu durumu olan annedir.
İyi bir eğitim bize bilgi kazandırır. Bilgi güçtür diye bir söz vardır. Bilgi güç ise, tecrübe süper güçtür. İlkel toplumlarda yaşlılara duyulan saygının en büyük nedenlerinden biride budur. Zayıf bir bünyede süper güç, tecrübe taşırlar.
Bizim eğitim sistemimizde en iyi yaptığımız şeylerden biridir. Çocuklara bir sürü bilgi yükleriz ama onlara bu bilgiler arasında bağlantı kurabilecek deneyimi onlara yaşatmayız. Dondurmanın nasıl yapıldığını, içeriğini en ince ayrıntılarını onlara öğretiriz ama asla dondurmayı tatma fırsatı vermeyiz.
Bilgi Deneyim Yaratıcılık
Mihaly Csikszentmihalyi'yi Türkçe'ye çevrilen tek kitabı Akış ile tanımanızı isterim. Eğer hayatınızda boşluklar olduğunuzu düşünüyorsanız bu boşlukları dolduracak doğru bir enstrüman seçmek için bu kitap iyi bir başvuru kitabı olabilir. Mihaly Csikszentmihalyi'nin ne yazık ki Türkçe'ye çevrilmeyen bir başka kitabı da Creativity'dir. (Yaratıcılık) Kitap alanında en iyi yüzlerce sanatçı, şair, bilim insanı ile yapılan görüşmeler ve yazarın bu konudaki araştırmalarından ortaya çıkmış bir başucu kitabıdır. Bu kitapta İtalyan ressam Giorgio Vassari'nin nasıl çok iyi bir ressam olduğunu öğrenmiştim. Çok küçük yaşta çizdiği mükemmel çemberleri fark eden bir ressamın himayesinde Floransa'da nasıl büyük bir ressama dönüştüğü yaratıcılığın kaynakları üzerinden anlatılıyordu.
Yaratıcılığın en önemli enstrümanı iyi bir eğitimdir, bizim en büyük sıkıntılarımızdan biri de budur. Bizim iyi eğitim algımızda çocuğun algılamdığı bir çok şeyi beyinlerine tıkıştırmaktır. Onlara hiçbir zaman deneyim yaşamasına izin vermeyiz. Konserve kutusu olmayan okul sayımız o kadar az ki, çarpık kentleşmenin vurduğu en önemli yapılar okullarımız. Eller yaratıcılığın en önemli uzantısıdır ve çocukların elleri ile birşeyler yaratabileceği bir kum havuzu bile olmayan okullarda eğitim veriyoruz. Tırmanabilecekleri bütün metaryelleri ellerinden aldık. Onların güvenle tırmanabileceği oyun oynayabileceği yerler artık sadece AVM'lerde var. Acı.
Stres yaratıcılığın itici güçlerinden biridir. Stres kortizol hormonunun (nörotransmitter) hayatın keyif hormonları oksitosin, dopamin, serotonin hormonlarının baskılanması sonucunda ortaya çıkar. Oysa canlılık hayatta kalmak üzerine kodlanmıştır. Kortizolun esiri olmuş bir beden, aşırı yorgunluk, mide ekşimesi, yüksek tansiyon... ile test edilir eğer oksitosin dopamin ve serotonin devreye girmezse acı çekersiniz acı kronikse de ölürsünüz. Birşey başarmak dopamin salgısına neden olur bu ödül hormonu diğer hormonları da harekete geçirerek sizi mutlu eder. Dokunmak oksitosini devreye sokar, merhamet hormonudur, sadece dokunarak insanları mutlu edebilirsiniz. Duş aldığınızda kendimizi iyi hissetmenin bir sebebi de suyun bizde uyandırdığı dokunma hissidir.
Stres bireyseldir, araba kullanmak bazıları için stres kaynağı iken bazıları için bir keyif aracına dönüşebilir. Sters yönetimi ancak sakin kalmayı öğrenirseniz ortaya çıkar. Yoganın bu kadar popüler olmasının en büyük nedeni size sakin kalmayı vaad etmesidir. Politikadan ve politikacılardan bunu çok iyi biliyoruz vaad her zaman alıcı bulur.
Hayat bir dengede kalabilme sanatıdır. siz istesenizde istemesenizde bedenimiz ve beynimiz bunun için çaresizce çırpınır durur. İyi bir hayat için, yaratıcılık ve mutluluk için, bedeninizi duygularınızı ve beyninizi dengede tuttabilmek için, iyi bir eğitim en iyi araçtır. Eğitimin en güzel yanı ise her an; yine, yeni, yeniden başlayabilen bir paradoks taşımasıdır.
Başlıkta yer alan Bad Education bir film ismidir, hayatımızı yaşanmaz kılan da genelde resmi okul hayatımızda ve sonrasında okullarda sadece ders olduğu için pek ciddiye almadığımız hayat bilgisi dersinin hayattaki kötü versiyonu eğitimimizdir.
Bir kitabında "Okulda size öğretilmeyen tek şeyin hayatın okulda öğrenilemeyeceğidir." demişti Haruki Murakami.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder